Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 kết thúc bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã lập nên kỳ tích vĩ đại trong lịch sử dân tộc: chúng ta chiến thắng hoàn toàn những kẻ thù hùng mạnh, nguy hiểm nhất, đồng thời thống nhất được triệt để, trọn vẹn nhất lãnh thổ, thể chế và cộng đồng Việt Nam.
Cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam từng được đế quốc Mỹ tiến hành với đầy tham vọng: triệt tiêu phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam, dung dưỡng bè lũ Ngụy quyền tay sai để dần thôn tính miền Nam, chia cắt lâu dài đất nước ta, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ, tạo lập phòng tuyến ngăn chặn chủ nghĩa xã hội ở châu Á...
Tuy nhiên, những mưu toan xấu xa và phi lý đó đã không bao giờ thực hiện được. Sau thất bại thảm hại của các cuộc “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh cục bộ”, nhất là thất bại của cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B52 ném bom Hà Nội, Hải Phòng và một số tỉnh miền Bắc cuối năm 1972, trước sức ép mạnh mẽ của dư luận quốc tế, ngày 27/1/1973 Mỹ đã phải ký Hiệp định Pa-ris, buộc rút hết quân khỏi miền Nam, dù vẫn “bảo kê” chế độ ngụy quyền Sài Gòn nhằm thực thi chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.
Đánh giá đúng âm mưu của Mỹ và bọn tay sai, Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa III) đã nhận định: “... Bất kể trong tình huống nào, con đường giành thắng lợi của cách mạng Việt Nam là con đường vũ lực”. Do vậy, phải nắm vững chiến lược tấn công, kiên quyết đấu tranh trên cả 3 mặt trận: quân sự-chính trị-ngoại giao, tiến lên giành toàn thắng.
Đương đầu với cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 của quân và dân miền Nam, sau khi bại trận ở Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk), bè lũ Ngụy quyền tan tác, phải bỏ vùng chiến lược Tây Nguyên, rồi mất dần hết các tỉnh Nam Trung bộ và phải chạy dạt về co cụm, cố thủ ở vùng đồng bằng sông Cửu Long với trung tâm là Sài Gòn. Ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Hồ Chí Minh. Ngày 26/4, bắt đầu Chiến dịch. Ngày 30/4, quân Giải phóng từ 5 hướng ồ ạt tiến vào giải phóng Sài Gòn. 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, Tổng thống Ngụy quyền Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đại thắng. Những ngày đầu tháng 5/1975, ở các tỉnh đồng bằng Nam bộ, quân dân ta đã đồng loạt tấn công và nổi dậy, tiêu diệt và làm tan rã nốt lực lượng còn lại của chế độ Ngụy quyền, giải phóng hoàn toàn miền Nam Việt Nam.
Quân giải phóng đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất - Ảnh: Tư liệu
Như vậy, trải qua hơn 20 năm, nhân dân ta đã đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược kiểu thực dân mới, quy mô lớn nhất, dài ngày nhất, ác liệt và tàn bạo nhất từ sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai. Đế quốc Mỹ đã đưa vào miền Nam nước ta đội quân viễn chinh hơn 600.000 tên làm nòng cốt cho hơn 1 triệu tên ngụy. Nếu tính cả số lính người nước ngoài khác (chư hầu) tham chiến tại Việt Nam thì chúng đã sử dụng hơn 800.000 quân, ném xuống lãnh thổ nước ta 7.850.000 tấn bom và tiêu tốn tổng cộng tới 352 tỷ USD.
Xe tăng Quân giải phóng đánh chiếm Dinh Độc Lập sáng 30/4/1975- Ảnh: Tư liệu
Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc oanh liệt 30 năm kháng chiến gian khổ của dân tộc ta (1945-1975). Thắng lợi này chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, đế quốc trên đất nước Việt Nam, làm cho Tổ quốc ta độc lập, hai miền Bắc Nam thống nhất vẹn toàn, bước theo con đường xã hội chủ nghĩa. Nó cũng góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh của nhân dân thế giới chống áp bức và nô dịch, để vươn tới độc lập, tự do, công bằng, dân chủ, văn minh, đồng thời làm thất bại chiến lược toàn cầu của Mỹ, làm chao đảo vị thế bá chủ của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ trên thế giới sau chiến tranh Việt Nam.
Nhà nghiên cứu, nhà báo, tiến sĩ NGUYỄN ANH HÙNG