1. Phạt nguội là gì?

Phạt nguội vi phạm giao thông là việc lực lượng Cảnh sát giao thông sử dụng thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện lỗi và ghi lại hình ảnh vi phạm của người tham gia giao thông; thông tin, hình ảnh phản ánh vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ đăng tải trên mạng xã hội, hoặc do người dân cung cấp lấy đó làm căn cứ để xử phạt vi phạm. Đây là biện pháp nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông, góp phần đảm bảo trật tự giao thông. Về cơ bản, bản chất phạt nguội là giống xử phạt hành chính thông thường, nhưng ở đây là xử phạt có cung cấp thêm hình ảnh để người vi phạm biết.

Cơ sở pháp lý của phạt nguội:

- Khoản 1, Điều 64 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định: “cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính được sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông và bảo vệ môi trường”.

- Thông tư số 65/2020/TT-BCA ngày 19/6/2020 của Bộ Công an quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông, đã quy định cụ thể về phạt nguội, như sau: 

+ Điều 19, quy định “Cảnh sát giao thông vận hành, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ theo quy định của pháp luật, để phát hiện, ghi thu hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ của người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ, tổ chức kiểm soát, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông có trách nhiệm hợp tác theo yêu cầu kiểm tra, kiểm soát thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ của Cảnh sát giao thông”.

+ Điều 24 quy định, những thông tin, hình ảnh phản ánh vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ được tiếp nhận từ các nguồn: ghi thu bằng thiết bị kỹ thuật của tổ chức, cá nhân (không phải phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ) và thông tin, hình ảnh đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, v.v...Trường hợp thông tin, hình ảnh phản ánh đúng, xác định có hành vi vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền xử phạt tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt đối với người vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền, hoặc báo cáo cho người có thẩm quyền xử phạt theo quy định của pháp luật.

(camera giám sát trật tự an toàn giao thông)

2. Ưu điểm của phạt nguội:

Hiện nay, Công an tỉnh Bình Phước đang áp dụng hình thức phạt nguội đối với các hành vi phạm hành chính về giao thông đường bộ thông qua hệ thống camera giám sát trật tự an toàn giao thông và tiếp tục tham mưu UBND tỉnh lắp đặt thêm các camera tại các ngã ba, ngã tư, tuyến đường trọng điểm; qua vận hành sự dụng đã xử phạt nhiều hành vi vi phạm và tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân, với các ưu điểm nổi bật như:

- Tính tự giác của người dân được nâng cao: Thực tế cho thấy việc triển khai xử phạt nguội đã tác động lớn đến ý thức của người dân và mang lại hiệu quả tích cực, tăng tính tự giác của người dân trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông, từ đó góp phần hạn chế đến mức thấp nhất những vụ tai nạn giao thông có thể xảy ra;

- Tính răn đe cao, hạn chế bỏ lọt hành vi vi phạm: Việc triển khai áp dụng biện pháp phạt nguội đã hỗ trợ tích cực cho lực lượng Cảnh sát giao thông trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo đảm TTATGT; phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật, từ đó nâng cao tính răn đe đối với các hành vi vi phạm pháp luật.

- Phạt nguội ngày càng có tính thuyết phục cao: Với việc áp dụng các trang thiết bị kỹ thuật ngày càng hiện đại, giờ đây, các hành vi vi phạm giao thông phổ biến (vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ), khi lực lượng cảnh sát  giao thông xử phạt đều có hình ảnh chứng minh hành vi vi phạm kèm theo, rõ ràng về ngày giờ, biển kiểm soát của xe vi phạm,…, nên người vi phạm đều phải nhận lỗi và chấp nhận bị xử phạt hành chính.

- Phục vụ thêm cho các mặt công tác khác: Hiện nay, hệ thống camera không chỉ theo dõi giao thông mà còn theo dõi nhiều vấn đề nóng trên đường và phục vụ trong việc điều tra, giải quyết tai nạn giao thông, trích xuất, đấu tranh xử lý các loại tội phạm khác, góp phần đảm bảo an ninh trật tự.

3. Quy trình “phạt nguội” của Cảnh sát giao thông

Theo quy định tại Thông tư số 65/2020/TT-BCA ngày 19/6/2020 của Bộ Công an, về cơ bản, phạt nguội gồm 04 bước, cụ thể như sau:

Bước 1: Phát hiện vi phạm giao thông: 

Thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, hình ảnh phương tiện vi phạm giao thông được ghi lại; thông tin, hình ảnh phản ánh vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ do tổ chức, cá nhân cung cấp hoặc đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội (lưu ý: thông tin, hình ảnh làm căn cứ xác minh, phát hiện hành vi vi phạm hành chính phải phản ánh khách quan, rõ về thời gian, địa điểm, đối tượng, hành vi vi phạm quy định tại Nghị định của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt và còn thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật xử lý vi phạm hành chính).

Bước 2: Hình ảnh vi phạm được chuyển cho bộ phận trích xuất

Bộ phận này sẽ lưu lại các thông tin về phương tiện vi phạm như biển số xe, thời gian vi phạm, tuyến đường vi phạm, lỗi vi phạm,… Bộ phận này có trách nhiệm trích in hình ảnh vi phạm kèm theo phiếu xác nhận kết quả vi phạm, chuyển cho lực lượng CSGT để làm căn cứ xác định vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính.

Việc giao, nhận hình ảnh vi phạm kèm phiếu xác nhận kết quả phải được ghi chép vào sổ theo dõi, ký nhận và lưu trong hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính.

(Hình ảnh phương tiện giao thông vi phạm được ghi nhận qua hệ thống giám sát TTATGT)

Bước 3: CSGT thông báo hành vi vi phạm, yêu cầu tổ chức, cá nhân đến làm việc: Sau khi nhận được hình ảnh vi phạm và phiếu xác nhận kết quả CSGT sẽ tiến hành xác minh thông tin về phương tiện giao thông, chủ phương tiện; gửi thông báo mời chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện giao thông đến cơ quan Công an để làm rõ vụ việc. Trường hợp quá thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày gửi thông báo mà chủ phương tiện, người điều khiển phương tiện giao thông chưa đến trụ sở cơ quan Công an đã ra thông báo để giải quyết vụ việc thì người có thẩm quyền xử phạt tiếp tục gửi thông báo đến Công an cấp xã theo quy định.

(Phương tiện giao thông vi phạm hành chính được đăng trên mục “Tra cứu phương tiện vi phạm giao thông qua hình ảnh”

Bước 4: Lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt

Nếu xác định được tổ chức, cá nhân vi phạm, lực lượng CSGT phải tiến hành ngay việc lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. 

Trường hợp thông tin, hình ảnh có dấu hiệu làm giả thì chuyển toàn bộ hồ sơ sang cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật;

Trường hợp thông tin, hình ảnh của tổ chức, cá nhân cung cấp mà qua xác minh, xác định không có hành vi vi phạm hoặc không đủ căn cứ để xác định hành vi vi phạm thì tiến hành kết thúc hồ sơ vụ việc và lưu theo quy định.

Trên đây là những vấn đề mang tính khái quát về quy định phạt nguội, đang thu hút sự quan tâm của dư luận, hy vọng qua bài viết này, tác giả sẽ truyền tải được một số nội dung hữu ích đến quý bạn đọc./.

Xuân Quynh