Ảnh minh họa. (Nguồn: internet)

Thông tư này quy định về nguyên tắc, trình tự tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính và giải quyết một số trường hợp cụ thể trong tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính của Cảnh sát đường thủy.

Theo thông tư, khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính, lực lượng Cảnh sát đường thủy phải chấp hành nguyên tắc sau:

Một là, tuân thủ quy định của Thông tư này, các quy định khác của pháp luật có liên quan và Điều lệnh Công an nhân dân; thực hiện đúng kế hoạch, phương án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Hai là, bảo đảm tính minh bạch, khách quan, kịp thời, nhanh chóng, an toàn; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm hành chính và các vi phạm pháp luật khác theo đúng quy định.

Ba là, chỉ được bố trí cán bộ đã được cấp Giấy chứng nhận Cảnh sát tuần tra, kiểm soát đường thủy làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính trên đường thủy nội địa.

Bốn là, nghiêm cấm lợi dụng tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính để sách nhiễu, gây phiền hà Nhân dân, cản trở hoạt động giao thông vận tải thủy, xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác.

Thông tư quy định rõ về trình tự tiến hành tuần tra, kiểm soát phải xây dựng kế hoạch và tiến hành triển khai thực hiện đúng kế hoạch đề ra, đặc biệt việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm việc xử lý vi phạm hành chính được quy định cụ thể như sau:

- Trường hợp cần ngăn chặn ngay hành vi vi phạm hành chính hoặc để bảo đảm việc thi hành quyết định xử phạt hoặc để xác minh tình tiết mà nếu không tạm giữ thì không có căn cứ ra quyết định xử phạt, Tổ trưởng Tổ tuần tra, kiểm soát phải quyết định hoặc báo cáo người có thẩm quyền quyết định áp dụng các biện pháp ngăn chặn theo quy định của pháp luật.

- Tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính được quy định như sau:

Khi phát hiện hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật phải tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, Tổ tuần tra, kiểm soát thông báo cho người vi phạm và những người có liên quan biết; tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính; ra quyết định tạm giữ hoặc báo cáo người có thẩm quyền ra quyết định tạm giữ tang vật, phương tiện theo quy định; lập biên bản tạm giữ tang vật, phương tiện; trường hợp tang vật, phương tiện bị tạm giữ phải được niêm phong thì tiến hành niêm phong theo quy định của pháp luật;

Trường hợp có căn cứ cho rằng nếu không tạm giữ ngay thì tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tẩu tán, tiêu hủy, thủ trưởng trực tiếp của cán bộ, chiến sĩ Tổ tuần tra, kiểm soát phải tạm giữ ngay tang vật, phương tiện vi phạm hành chính. Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi lập biên bản, người lập biên bản phải báo cáo thủ trưởng của mình là người có thẩm quyền tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính để xem xét ra quyết định tạm giữ; đối với tang vật là hàng hóa dễ hư hỏng, người tạm giữ phải báo cáo ngay thủ trưởng trực tiếp để xử lý. Trong trường hợp không ra quyết định tạm giữ phải trả lại ngay tang vật, phương tiện đã bị tạm giữ;

Trường hợp khi tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, người điều khiển phương tiện không có mặt tại nơi xảy ra vi phạm hoặc cố tình trốn tránh, gây cản trở, không chấp hành thì thực hiện như sau: Lập biên bản tạm giữ, có chữ ký xác nhận của 02 người làm chứng; ra quyết định tạm giữ; sử dụng thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ (máy ảnh, camera) ghi lại hình ảnh tang vật, phương tiện; sử dụng các biện pháp hoặc thuê tổ chức, cá nhân có điều kiện khả năng chuyên môn phù hợp đưa tang vật, phương tiện về nơi tạm giữ; xác minh và gửi thông báo đến chủ phương tiện, yêu cầu người vi phạm đến giải quyết; người vi phạm phải chịu mọi chi phí cho việc đưa tang vật, phương tiện đó về nơi tạm giữ theo quy định của pháp luật;

Trường hợp giao phương tiện giao thông bị tạm giữ để đảm bảo thi hành quyết định xử phạt cho cá nhân, tổ chức vi phạm quản lý, bảo quản thì thực hiện theo quy định của Chính phủ về quản lý, bảo quản tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ, tịch thu theo thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, Thông tư còn quy định việc giải quyết một số trường hợp cụ thể trong tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính; điển hình đối với trường hợp người điều khiển phương tiện không chấp hành hiệu lệnh dừng phương tiện:

- Nhanh chóng ghi nhận các đặc điểm của phương tiện (loại phương tiện, số đăng ký, tên phương tiện, màu sơn và các đặc điểm khác); đặc điểm hàng hóa chuyên chở trên phương tiện; đặc điểm của người điều khiển phương tiện, người đi trên phương tiện và hướng bỏ chạy.

- Báo cáo lãnh đạo đơn vị để chỉ đạo và thông báo cho các Tổ tuần tra, kiểm soát trên tuyến, các lực lượng khác để hỗ trợ và phối hợp ngăn chặn.

- Tùy theo loại phương tiện và tính chất, mức độ vi phạm của người điều khiển phương tiện, Tổ trưởng tổ tuần tra, kiểm soát quyết định tổ chức lực lượng, phương tiện, biện pháp thực hiện việc ngăn chặn cho phù hợp, bảo đảm an toàn cho cán bộ và người tham gia giao thông: Khi sử dụng phương tiện tuần tra truy bắt phải đảm bảo an toàn giữa phương tiện tuần tra với phương tiện vi phạm;  Ban ngày sử dụng cờ chữ K, ban đêm sử dụng đèn tín hiệu, kết hợp với loa yêu cầu người điều khiển phương tiện không chấp hành dừng ngay phương tiện; Trường hợp đối tượng không chấp hành dùng phương tiện để chèn, ép phương tiện tuần tra hoặc sử dụng các phương tiện, công cụ gây nguy hiểm đến tính mạng của cán bộ hoặc có dấu hiệu của tội phạm thì được sử dụng vũ lực, vũ khí, công cụ hỗ trợ theo quy định của pháp luật để ngăn chặn, bắt giữ đối tượng hoặc thông báo cho Tổ tuần tra, kiểm soát gần nhất, các lực lượng khác để hỗ trợ ngăn chặn.

- Xử lý đối tượng không chấp hành sau khi bắt giữ:

Đối với vụ việc vi phạm hành chính: Đưa đối tượng, tang vật, phương tiện vi phạm về trụ sở Công an nơi gần nhất; lập biên bản và giải quyết vụ việc vi phạm theo quy định của pháp luật.

Đối với vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm: Tước ngay vũ khí (nếu có); đưa đối tượng, tang vật, phương tiện vi phạm về trụ sở Công an nơi gần nhất; lập hồ sơ ban đầu, củng cố tài liệu, chứng cứ và chuyển giao cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

- Khi thực hiện việc ngăn chặn hành vi của người điều khiển phương tiện không chấp hành hiệu lệnh dừng phương tiện, nếu xảy ra các vụ, việc gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản của người thi hành công vụ hoặc tổ chức, cá nhân hoặc gây cản trở giao thông thì Tổ tuần tra, kiểm soát tổ chức cấp cứu người bị nạn (nếu có), ngăn chặn thiệt hại, bảo vệ hiện trường, điều tiết giao thông, báo cáo lãnh đạo đơn vị để chỉ đạo và thông báo cho các cơ quan, đơn vị có liên quan phối hợp giải quyết theo quy định của pháp luật.

Nguyễn Đức Hiếu