1. Sa thải người lao động để né thưởng Tết là trái pháp luật

Tết càng đến gần, vấn đề lương, thưởng Tết lại càng được quan tâm. Đối với không ít người lao động, thưởng Tết chính là khoản thu nhập được mong đợi nhất năm.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lại “né” thưởng Tết cho người lao động bằng nhiều cách khác nhau, trong đó có việc sa thải người lao động vào thời điểm sát Tết.

Điều 36 Bộ luật Lao động số 45/2019/QH14 quy định,người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp sau đây:

- Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động được xác định theo tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc trong quy chế của người sử dụng lao động.

Quy chế đánh giá mức độ hoàn thành công việc do người sử dụng lao động ban hành nhưng phải tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

- Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục với người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Hoặc đã điều trị 06 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng.

Hoặc quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục.

- Do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch họa hoặc di dời, thu hẹp sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải giảm chỗ làm việc.

- Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động

- Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu, trừ trường hợp có thỏa thuận khác;

- Người lao động tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên;

- Người lao động cung cấp không trung thực thông tin khi giao kết hợp đồng lao động làm ảnh hưởng đến việc tuyển dụng người lao động.

Trong đó, một số trường hợp phải báo trước ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng không xác định thời hạn; báo trước Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng thời hạn từ 12 - 36 tháng; báo trước ít nhất 03 ngày làm việc đối với hợp đồng thời hạn dưới 12 tháng.

Việc người sử dụng lao động cố tình sa thải người lao động trước Tết mà không thuộc một trong các trường hợp trên là vi phạm pháp luật, tùy mức độ vi phạm có thể bị phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chủ doanh nghiệp sa thải người lao động để né thưởng Tết có thể bị phạt tù (Ảnh minh họa)

2. Mức phạt cho doanh nghiệp sa thải người lao động để né thưởng Tết

Mức phạt hành chính

Trường hợp sa người lao động trái pháp luật, người sử dụng lao động sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP với mức phạt như sau:

- Từ 01 - 02 triệu đồng đối với vi phạm từ 01 - 10 người lao động;

- Từ 02 - 05 triệu đồng đối với vi phạm từ 11 - 50 người lao động;

- Từ 05 - 10 triệu đồng đối với vi phạm từ 51 - 100 người lao động;

- Từ 10 - 15 triệu đồng đối với vi phạm từ 101 - 300 người lao động;

- Từ 15 - 20 triệu đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.

Mức phạt trong trường hợp truy cứu trách nhiệm hình sự

Hành vi sa thải người lao động trái pháp luật có thể bị truy cứu trách nhiệm về Tội buộc công chức, viên chức thôi việc hoặc sa thải người lao động trái pháp luật tại Điều 162 Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, sửa đổi bởi Luật số 12/2017/QH14:

1. Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà thực hiện một trong các hành vi sau đây gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Ra quyết định buộc thôi việc trái pháp luật đối với công chức, viên chức;

b) Sa thải trái pháp luật đối với người lao động;

c) Cưỡng ép, đe dọa buộc công chức, viên chức, người lao động phải thôi việc.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Đối với 02 người trở lên;

b) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;

c) Đối với người đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi;

d) Làm người bị buộc thôi việc, người bị sa thải tự sát;

đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm

Như vậy, nếu người sử dụng lao động cố tình sa thải người lao động để né thưởng Tết gây hậu quả nghiêm trọng thì tùy mức độ vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 - 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù đến 03 năm.

3. Người lao động cần làm gì khi bị sa thải trái pháp luật?

Khiếu nại

Theo quy định tại Điều 5 Nghị định 24/2018/NĐ-CP, người lao động gửi khiếu nại lần đầu gửi khiếu nại tới người sử dụng lao động.

Nếu không được giải quyết hoặc việc giải quyết của người sử dụng lao động không thỏa đáng thì thực hiện khiếu nại lần hai tới Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

Tố giác tới Cơ quan công an

Trường hợp sa thải gây hậu quả nghiêm trọng, người lao động có thể tố giác với Công an nơi doanh nghiệp đặt trụ sở về hành vi sa thải trái pháp luật của người sử dụng lao động.

4. Người lao động có được bồi thường khi bị sa thải trái pháp luật không?

Căn cứ Điều 41 Bộ luật Lao động 2019, doanh nghiệp buộc phải nhận lại người lao động, đồng thời phải bồi thường cho người lao động những khoản tiền sau:

- Trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc.

- Trả thêm ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động cho người lao động.

Nếu người lao động không muốn làm việc tại doanh nghiệp đó nữa thì ngoài 02 khoản tiền được bồi thường trên, người lao động còn được trả trợ cấp thôi việc.

Trên đây là các quy định liên quan đến sa thải người lao động để né thưởng Tết.