Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, dư luận không khỏi có những bức xúc trước những cảnh bạo lực diễn ra trong môi trường giáo dục, như là:

Khoảng giữa tháng 04/2020 clip vụ hai nhóm nữ sinh đánh nhau ở cổng trường Trung học phổ thông Phước Bình được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, gây bức xúc dư luận. Nguyên nhân bắt nguồn từ hai em P và T (cùng 17 tuổi, ngụ huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước, trước đó là bạn bè). Do P nghi ngờ T. lấy trộm 500.000 đồng của mình nên xảy ra mâu thuẫn. Chiều 15/4/2020, hai nhóm đã hẹn gặp tại khu vực gần trường Trung học phổ thông Phước Bình để giải quyết mâu thuẫn thì xảy ra xô xát, hỗn chiến. Sự việc xảy ra khoảng 15 phút. Khi hai nhóm đánh nhau, một người có mặt tại hiện trường đã quay clip và đăng tải lên Facebook. 

Ảnh hai nhóm nữ sinh đánh nhau ở cổng trường, nguồn: tuổi trẻ online

Mới đây nhất là vụ việc ngày 12/11/2020, em N.T.D (18 tuổi, học sinh trường Trung học phổ thông Phước Long, Bình Phước) vừa tan học, đang về nhà thì bị nhóm bạn Nguyễn Thanh Vinh, Phạm Hồng Thái, Chu Văn Tiên (cùng 17 tuổi, ngụ phường Long Thủy, thị xã Phước Long) nói ra bên hông của Tòa án Phước Long để nói chuyện. Khi vừa tới điểm hẹn dựng xe, Vinh lao vào dùng tay và vật cứng đánh liên tiếp vào đầu D. Khi được một bạn khác đến can ngăn thì nhóm của Vinh mới bỏ đi. Sau đó D vẫn tiếp tục đi uống cafe với bạn và chờ em gái chở về nhà. Về đến nhà D kêu chóng mặt và ói liên tục, sau đó đã được đưa đi cấp cứu nhưng đã tử vong do tụ máu não.
Hay gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện clip gần 3 phút quay lại cảnh 2 học sinh nữ lớp 8 (một em mặc đồng phục trường THCS Vĩnh Lộc B, Bình Chánh, TP HCM) ra tay đánh rất tàn bạo một em nữ sinh (lớp 6) mặc đồng phục, đeo khăn quàng đỏ. Hai bạn gái này liên tiếp thay phiên nhau đánh vào mặt, giật tóc kèm theo lời dọa nạt, chửi bới. Hay đoạn clip ghi lại cảnh nữ sinh H.T.H.N (lớp 11C2) của Trường THPT Quảng Xương 4 (Thanh Hóa) dùng mũ bảo hiểm đập liên tiếp vào đầu nữ sinh P.T.M (lớp 12T) được đưa lên mạng xã hội, do mâu thuẫn cá nhân. 

 Vụ việc trên là một trong số những vụ việc gần đây về bạo lực học đường và vi phạm pháp luật của học sinh. Qua đó, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự hung hăng, côn đồ của một bộ phận thanh, thiếu niên, thực trạng vi phạm pháp luật ở trẻ vị thành niên nói chung và học sinh nói riêng. Theo số liệu từ các cơ quan chức năng thì tình trạng đối tượng vi phạm pháp luật ngày càng có xu hướng trẻ hóa, mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng, hành vi bạo lực cũng ngày càng đa dạng hơn. 
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực học đường 

Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng bạo lực học đường có thể nói là do sự chuyển biến về tâm lý của lứa tuổi học sinh. Ở giai đoạn này là quá trình hình thành nhân cách ở lứa tuổi dậy thì, cùng với đó là tâm lý không ổn định và cái tôi cá nhân rất cao, thích thể hiện nên chỉ cần những tác động, kích thích xấu từ bạn bè, xã hội cũng khiến các em phản ứng mạnh mẽ, dẫn đến nhiều vụ bạo lực học đường.

Nguyên nhân bạo lực học đường cũng có một phần do giáo dục của nhà trường còn nặng về thành tích nên chú trọng giảng dạy kiến thức văn hóa, đôi khi lãng quên đi nhiệm vụ giáo dục nhân cách con người. Mặt khác lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền của xã hội cũng có tác động tới giáo viên, nhà trường.

Do sự giáo dục chưa đúng đắn từ gia đình, cha mẹ thường quát mắng, đánh đập con cái, bạo hành gia đình ngay trước mặt con trẻ. Chính những hành động này của cha mẹ ảnh hưởng xấu đến tính cách con trẻ sau này. 

Do ảnh hưởng từ môi trường xã hội, đó là văn hóa bạo lực như phim ảnh, sách báo, game bạo lực, đồ chơi mang tính bạo lực (kiếm, súng..). Những hình ảnh này được phát tán công khai trên mạng xã hội, các em dễ dàng xem và học theo, làm theo, tác động mạnh mẽ tới sự hình thành và phát triển nhân cách của các em.

Giải pháp ngăn chặn tình trạng bạo lực học đường 

Thời gian qua, các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là Sở Giáo dục và Ðào tạo đã và đang thực hiện nhiều giải pháp trong việc đấu tranh ngăn chặn tình trạng bạo lực học đường, thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật. Trong đó, xác định vai trò quan trọng của việc tuyên truyền PBGDPL, Sở đã chủ động xây dựng kế hoạch tuyên truyền PBGDPL trong các trường học; phối hợp chặt chẽ với Sở Tư pháp, Công an tỉnh, Tỉnh đoàn, Ban An toàn giao thông tỉnh… thường xuyên quan tâm và triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp tuyên truyền PBGDPL cho học sinh dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng, thu hút đông đảo giáo viên và học sinh tham gia. Các nội dung tuyên truyền tập trung vào Luật Giao thông đường bộ, Luật An ninh mạng, Luật Phòng chống ma túy, phòng chống đuối nước; tệ nạn xã hội trong học đường, phòng - chống HIV/AIDS, giáo dục giới tính, bạo lực học đường…  

Công an tỉnh tuyên truyền PBGDPL tại trường THCS Tiến Hưng, Đồng Xoài)

Các nhà trường còn tích hợp - lồng ghép tuyên truyền PBGDPL trong các buổi học chính khóa (môn Giáo dục công dân, Ngữ văn, …), trong các buổi chào cờ đầu tuần hay các hoạt động giáo dục ngoại khóa, giáo dục ngoài giờ lên lớp với các hình thức thi tìm hiểu pháp luật, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật, sân khấu hóa với các tiểu phẩm và trò chơi; phát triển chương trình “tủ sách pháp luật” của nhà trường. Nhiều trường học cũng thành lập tổ tư vấn tâm lý do các thầy cô trong trường đảm nhận nhằm kịp thời nắm bắt tâm lý và giúp học sinh tháo gỡ trong những tình huống đặc biệt. Các thầy cô, nhất là giáo viên chủ nhiệm thường xuyên quan tâm, sát sao, hướng dẫn, tuyên truyền để học sinh hiểu rõ tác hại và nguy cơ của hành động mang tính chất bạo lực, nhất là bạo lực học đường

Thực tế, để giảm thiểu tình trạng thanh, thiếu niên, nhất là học sinh vi phạm pháp luật thì bên cạnh sự nỗ lực của Ngành Giáo dục trong công tác tuyên truyền PBGDPL thì rất cần sự chung tay, quan tâm sát sao hơn nữa của các bậc phụ huynh. Phụ huynh không nên khoán trắng vai trò dạy dỗ con cái cho nhà trường, cần phải gần gũi, động viên, chia sẻ cùng con. Quan tâm tới các mối quan hệ bạn bè của con, cha mẹ hãy là những người bạn lớn đối với con.

Về phía bản thân các em học sinh, cần tự giác rèn luyện và tìm hiểu, nâng cao ý thức hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật, rèn luyện đạo đức, trau dồi kỹ năng sống. Trên lớp, đoàn kết cùng nhau xây dựng những nhóm bạn cùng tiến để nâng cao nhận thức và tăng cường sự trao đổi, tự khắc phục lẫn nhau trong học tập. Đối với một số học sinh cá biệt, cần có sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường để uốn nắn, điều hướng các em vào phong trào của lớp, tránh sự phân biệt đối xử.

Từ đó, các em dần dần hiểu và tự giác thực hiện tốt pháp luật, giảm thiểu những hành vi vi phạm, lệch chuẩn ở lứa tuổi vị thành niên. Ðồng thời biết bảo vệ mình trước môi trường mạng xã hội, trước các hành vi bạo lực học đường, xâm hại tình dục…; xây dựng, hình thành thói quen chủ động học tập, tìm hiểu pháp luật; nâng cao ý thức tuân thủ, chấp hành và bảo vệ pháp luật vì mục tiêu phát triển toàn diện.

Nguyễn Đức Hiếu