Theo thống kê của Công an tỉnh trong thời gian một năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh, đã xảy ra 75 vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại 32,1 tỷ đồng. Trong đó, có 42 tin, đơn liên quan đến tội phạm công nghệ cao, gây thiệt hại trên 20 tỷ đồng. Trong số đó, người bị lừa ít nhất hàng trăm triệu đồng, nhiều nhất lên đến 5 tỷ đồng.  

(Ảnh minh họa về tội phạm sử dụng công nghệ cao. Nguồn: internet)

Quá trình đấu tranh với loại tội phạm này xác định các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội chủ yếu tập trung bằng các phương thức, thủ đoạn như sau:

- Giả danh là cán bộ Công an, Viện kiểm sát, Tòa án gọi điện thông báo với chủ thuê bao có liên quan đến vụ án hình sự để khai thác các thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng, sau đó yêu cầu nạn nhân phải chuyển toàn bộ tiền tiết kiệm cho chúng để kiểm tra nguồn gốc rồi sẽ trả lại và đe dọa nếu không chuyển tiền sẽ bị bắt giam nhằm thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Qua mạng xã hội Facebook đối tượng giới thiệu là người nước ngoài kết bạn, làm quen với các phụ nữ Việt Nam nhằm tán tỉnh, yêu đương, đề nghị chuyển quà như trang sức, mỹ phẩm và số lượng lớn tiền USD qua đường hàng không về Việt Nam để làm quà tặng, tiếp theo giả danh nhân viên sân bay yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng cho chúng để làm thủ tục nhận hàng nhằm thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Đối tượng hack các tài khoản Facebook (chủ yếu là của người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài) sử dụng mạo danh chủ tài khoản nhắn tin đề nghị người nhà ở Việt Nam mua thẻ cào điện thoại gửi cho chúng hoặc gửi tiền vào các tài khoản ngân hàng do chúng cung cấp để thực hiện hành vi chiếm đoạt.

- Đối tượng sử dụng sim điện thoại khuyến mại giả danh nhân viên ngân hàng gọi điện cho bị hại thông báo có chương trình tri ân khách hàng, đề nghị bị hại cung cấp số điện thoại đăng kí dịch vụ intemet banking và mã xác thực OTP (là mã do ngân hàng cung cấp để thực hiện giao dịch chuyển nhận tiền) để nhận quà tặng là một khoản tiền có giá trị lớn từ ngân hàng, sau khi bị hại cung cấp các thông tin này bọn chúng chiếm quyền sử dụng dịch vụ intemet banking và chuyển toàn bộ số tiền có trong tài khoản ngân hàng của bị hại sang tài khoản bọn chúng đã chuẩn bị từ trước để chiếm đoạt. 

(Ảnh: Nhóm tội phạm dùng thủ đoạn giả danh quân nhân Mỹ gửi tặng quà có giá trị lớn về Việt Nam,

- Đối tượng sử dụng thông tin cá nhân giả mạo đăng ký các tài khoản mạng xã hội Facebook, Zalo sau đó tìm kiếm những người bán hàng online trên mạng xã hội để kết bạn và nhắn tin mua hàng, sau khi người bán hàng đồng ý thì các đối tượng sẽ yêu cầu gửi tài khoản ngân hàng có đăng ký dịch vụ internet Banking, số điện thoại và thông tin của chủ tài khoản. Sau khi nhận được thông tin đối tượng sẽ sử dụng sim rác nhắn tin đến số điện thoại của chủ tài khoản với nội dung: “Tài khoản của bạn đã được cộng một số tiền, để nhận được tiền bạn hãy truy cập vào trang Web có đường dẫn ở cuối tin nhắn rồi nhập đầy đủ thông tin như tên tài khoản số tài khoản và mã OTP để hoàn tất thủ tục nhận tiền”. Khi bị hại nhập thông tin và mã OTP thì các đối tượng chiếm được quyền sử dụng dịch vụ intemet banking của tài khoản ngân hàng đó và ngay lập tức sẽ rút toàn bộ số tiền trong tài khoản của bị hại chuyển tới tài khoản khác để chiếm đoạt.

- Đối tượng sử dụng sim điện thoại khuyến mại hoặc thông qua mạng xã hội facebook, zalo mạo danh các công ty viễn thông gửi tin nhắn thông báo khách hàng trúng các phần thưởng có giá trị như xe máy SH, Lyberty, số lượng lớn tiền mặt... rồi yêu cầu nạn nhân gửi tiền vào các tài khoản ngân hàng bọn chúng chuẩn bị từ trước hoặc mua các thẻ cào điện thoại để chuyển cho chúng làm thủ tục nhận thưởng nhằm thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Sử dụng sim rác gọi điện đến các thuê bao di động giới thiệu là có người nhà làm trong các công ty xổ số có khả năng biết trước kết quả đề nghị các chủ thuê bao đánh hộ số lô, số đề để hưởng phần trăm hoa hồng hoặc gửi tiền cho bọn chúng qua các tài khoản ngân hàng thì chúng sẽ cung cấp kết quả xổ số cho các chủ thuê bao trực tiếp tham gia đánh lô, đề. Sau khi bị hại gửi tiền theo yêu cầu thì bị chiếm đoạt.

Để phục vụ cho công tác phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn tội phạm sử dụng công nghệ cao nhằm chiếm đoạt tài sản cần thực hiện tốt một số giải pháp cụ thể như sau:
- Thực hiện tốt công tác tuyên truyền thông qua hệ thống loa phát thanh của các huyện, đài Phát thanh – Truyền hình và báo Bình Phước; gắn nội dung tuyên truyền thông qua các cuộc họp, hội nghị của các tổ chức đoàn thể, tổ dân phố, thôn xóm ở các xã, phường, thị trấn về các phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm trên đến toàn thể quần chúng nhân dân trên địa bàn, để quần chúng nhân dân nâng cao cảnh giác.

- Người dân không nên công khai các thông tin cá nhân, như: Ngày tháng, năm sinh, số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng... lên các trang mạng xã hội để tránh bị các đối tượng lợi dụng khai thác, sử dụng thủ đoạn lừa đảo; khi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội cần chọn lọc những thông tin có thể chia sẻ công khai, thông tin giới hạn người xem.

- Người dân nêu cao cảnh giác, không tin tưởng vào những chiêu trò nhận thưởng qua mạng mà yêu cầu nạp tiền thẻ điện thoại hoặc chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để làm thủ tục nhận thưởng. Tìm hiểu kỹ thông tin khi kết bạn với những người lạ trên mạng xã hội, đặc biệt là những người hứa hẹn cho, tặng số tiền lớn, những món quà đắt tiền.

- Người dân cảnh giác với những trang Web giả mạo dịch vụ chuyển tiền quốc tế, trang Web ngân hàng... lưu ý chỉ nên nhập thông tin tài khoản ngân hàng trên các Website chính thức của ngân hàng có uy tín.

- Không cung cấp mã OTP do ngân hàng gửi cho bất kỳ ai, kể cả nhân viên ngân hàng.

- Đối với các tin nhắn qua mạng xã hội, qua điện thoại người quen, bạn bè nhờ mua thẻ cào điện thoại, nhờ chuyển tiền hộ cần gọi điện trực tiếp để xác nhận thông tin với người nhờ, không nói chuyện qua tin nhắn.

- Đối với các cá nhân có nhu cầu chuyển hoặc nhận tiền từ nước ngoài về chỉ gửi nhận thông qua ngân hàng có uy tín, không sử dụng các dịch vụ chuyển, đổi tiền quốc tế của cá nhân không hợp pháp.

- Các cá nhân không mở hộ, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng của mình cho người khác, đặc biệt là những đối tượng không quen biết. Trong nhiều trường hợp các đối tượng lợi dụng tài khoản ngân hàng (do mua, mượn, thuê được) để chiếm đoạt tài sản của người khác. Đây là hành vi trực tiếp tiếp tay cho các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Khi phát hiện đối tượng có hành vi mua, thuê người khác mở tài khoản ngân hàng cần báo cho cơ quan Công an phối hợp xử lý.

- Đề nghị các ngân hàng, các cơ sở kinh doanh dịch vụ chuyển, nhận tiền trên địa bàn tỉnh phối hợp thực hiện các công tác sau:

+ Quán triệt tới tất cả các cán bộ, nhân viên trong quá trình giao dịch trực tiếp với khách hàng nếu phát hiện các giao dịch có dấu hiệu nghi vấn cần phải giải thích ngay cho khách hàng biết về các phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này để khách hàng hiểu và ngừng ngay các giao dịch này.

+ Thường xuyên rà soát, kiểm tra, phát hiện các tài khoản ngân hàng sử dụng dịch vụ Internet Banking và ứng dụng ví điện tử để thực hiện các giao dịch tài chính có dấu hiệu nghi vấn liên quan đến tội phạm, nếu phát hiện đề nghị báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để phối hợp xác minh, giải quyết.

+ Phối hợp chặt chẽ, cung cấp kịp thời cho cơ quan Công an các cấp về các thông tin có liên quan đến các giao dịch chuyển nhận tiền và thông tin về các tài khoản ngân hàng trong quá trình xác minh đơn thư, tin báo, tố giác tội phạm và điều tra các vụ án theo quy định của pháp luật.

+ Tại các nơi người dân thường xuyên đến giao dịch niêm yết công khai các phương thức, thủ đoạn nhằm chiếm đoạt tài sản của đối tượng để người dân khi đến giao dịch biết để phòng tránh.

- Lực lượng Công an chuyên trách cần phải chủ động theo dõi, bám sát tình hình diễn biến của tội phạm. Kịp thời đề ra các chiến lược và hành động ngăn chặn những thủ đoạn tinh vi, không ngừng thay đổi của tội phạm công nghệ cao.

- Tăng cường các biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm công nghệ cao nhằm răn đe các đối tượng đã và sẽ vi phạm.

Nguyễn Đức Hiếu