Thời gian qua trên địa bàn tỉnh Bình Phước, lực lượng Công an đã liên tục phát hiện và bắt quả tang nhiều đối tượng có hành vi tàng trữ và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, như:

Vào khoảng 01 giờ ngày 15/5/2021, Công an thị xã Bình Long phối hợp với  Công an phường An Lộc tiến hành kiểm tra ngôi nhà của Hồ Xuân Nguyên đã phát hiện, bắt quả tang 08 đối tượng gồm: Hồ Xuân Nguyên; Hồ Xuân Nguyên Hưng, 35 tuổi; Đào Duy Tài, 27 tuổi; Nguyễn Tiến Dũng, 32 tuổi, cùng trú phường Phú Thịnh; Nguyễn Hoàng Bảo, 35 tuổi, trú phường Phú Đức, thị xã Bình Long; Võ Văn Luyện, 21 tuổi, trú xã Lộc Thuận, huyện Lộc Ninh; Giang Thị Nhanh, 24 tuổi, trú huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau; Lê Thị Thùy Linh, 23 tuổi, trú huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa đang sử dụng trái phép chất ma túy.  

Ảnh: Các đối tượng bị bắt quả tang nhà của Hồ Xuân Nguyên

Tiến hành khám xét trên người, nơi ở và phương tiện của các đối tượng đã phát hiện trong cốp xe nhãn hiệu Wave BKS: 52K8-2580 của Võ Văn Luyện đang để trong nhà Nguyên có cất giấu một số gói tinh thể màu trắng và viên nén, Luyện khai là ma túy tổng hợp và thuốc lắc. Hiện cơ quan CSĐT Công an thị xã Bình Long đang tạm giữ hình sự 02 đối tượng là Hồ Xuân Nguyên và Võ Văn Luyện để điều tra làm rõ về hành vi: “Tàng trữ và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”.

Khoảng 00 giờ ngày 10/5/2021, hàng chục cán bộ chiến sỹ các đơn vị: Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh; Công an TP.Đồng Xoài và Công an xã Tiến Hưng bất ngờ đột kích vào nhà nghỉ Thanh Trà, ấp 1, xã Tiến Hưng, TP.Đồng Xoài. Phát hiện bắt quả tang tại phòng nghỉ số 107 có 10 đối tượng đang tổ chức sử dụng ma túy. Cạnh đó là chiếc đĩa sứ loại dụng cụ các đối tượng dùng để sử dụng ma túy vẫn còn dính ma túy để trong phòng. 

Tổ chức tiến hành thử nhanh ma túy các đối tượng có mặt trong nhà nghỉ. Ngoài 10 đối tượng trong phòng số 107, còn 7 đối tượng khác là nhân viên và khách đang ở trong nhà nghỉ đều dương tính với ma túy. Tất cả được đưa về cơ quan Công an làm việc. Qua quá trình điều tra, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.Đồng Xoài đã ra các quyết định khởi tố vụ án và khởi tố 10 bị can về các tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy và Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”. 

Ảnh: các đối tượng trong vụ ở nhà nghỉ Thanh Trà

Hiện nay, bên cạnh các tội liên quan đến mua bán, tàng trữ và vận chuyển trái phép chất ma túy thì tội phạm liên quan đến hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy cũng ngày càng gia tăng. Các hành vi vi phạm liên quan đến ma túy gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh, trật tự do đó các mức xử lý đối với nhóm tội phạm này cũng có sự khác biệt so với những nhóm tội phạm khác. Bài viết này tác giả đề cập tới hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được pháp luật quy định cụ thể như thế nào.

Trước hết, hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý được hiểu là hành vi giúp người khác sử dụng trái phép chất ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào

Việc đưa ra một định nghĩa chính xác cho hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý trong giai đoạn hiện nay là một việc vô cùng khó khăn. Các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan nghiên cứu thực tiễn xét xử về tội phạm này cho đến nay vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý. Thực tiễn xét xử loại tội phạm này cũng có nhiều trường hợp vướng mắc và có không ít trường hợp cùng hành vi phạm tội như nhau nhưng ở nơi này Tòa án kết án bị cáo phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý, nhưng ở nơi khác Tòa án lại kết án bị cáo phạm tội sử dụng trái phép chất ma tuý. Hy vọng rằng, qua việc tổng kết thực tiễn xét xử các cơ quan nghiên cứu lý luận sẽ đưa ra một định nghĩa chính xác hơn và đầy đủ hơn.

Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy quy định tại Điều 255 Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015, các dấu hiệu cơ bản của tội này như sau:

Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm

Cũng như chủ thể của các tội phạm khác, chủ thể của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy cũng phải đảm bảo các yếu tố (điều kiện) cần và đủ như: độ tuổi, năng lực trách nhiệm hình sự quy định tại các Điều 12 BLHS. Đối với tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, chủ thể của tội phạm này quy định như sau: Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội danh này quy định tại khoản 1 Điều 255 BLHS 2015 (theo khoản 2  Điều 12 BLHS 2015). Nhưng những người từ đủ 14 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội danh này thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 3 và khoản 4 của Điều 255 BLHS 2015 vì các trường hợp phạm tội này là tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. 

Các dấu hiệu thuộc mặt khách quan của tội phạm

Khi nghiên cứu hành vi khách quan của tội phạm này, cũng có ý kiến cho rằng, người phạm tội thực hiện nhiều hành vi khách quan khác nhau, còn tổ chức chỉ là quy mô của tội phạm cũng như phạm tội có tổ chức là tình tiết là yếu tố định khung hình phạt trong nhiều tội phạm. Vì vậy, khi nghiên cứu hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý cần phân biệt với tình tiết phạm tội có tổ chức và người tổ chức trong vụ án có đồng phạm.

Phạm tội có tổ chức, nhất thiết phải có từ hai người trở lên, là một hình thức đồng phạm có sự cấu kết chặt chẽ, có sự phân công trách nhiệm…còn tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, tổ chức đánh bạc, tổ chức tảo hôn… có thể chỉ có một người cũng thực hiện được hành vi phạm tội.

Người tổ chức trong đồng phạm, là người chủ mưu, cầm đầu chỉ huy việc thực hiện tội phạm, nói lên vai trò nhiệm vụ của một người trong một vụ án có đồng phạm, còn hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy không nhất thiết phải là người cầm đầu trong một vụ án tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

Như vậy tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy chỉ có một hành vi khách quan là hành vi tổ chức. Hành vi này được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như:
- Chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác.

Trường hợp phạm tội này, người phạm tội thực hiện hành vi của mình như người tổ chức trong vụ án có tổ chức, nhưng việc chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác. Người khác ở đây là người có nhu cầu sử dụng chất ma túy.

- Thuê địa điểm, mượn địa điểm, sử dụng địa điểm thuộc quyền chiếm hữu của mình hoặc đang do mình quản lý, cũng như tìm địa điểm để làm nơi đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác

Muốn sử dụng trái phép chất ma túy thì phải có địa điểm. Tuy nhiên địa điểm để sử dụng trái phép chất ma túy cũng đa dạng như địa điểm đối với hành vi tổ chức đánh bạc. Có thể là những điểm tĩnh như: nhà ở, trụ sở cơ quan, trường học, khách sạn, nhà hàng, quán nước, vườn cây, chòi cá… nhưng cũng có thể trên các phương tiện giao thông như: máy bay, tàu thuỷ, tàu hỏa, ô tô, thuyền, bè… Trong các địa điểm trên, có loại thuộc quyền quản lý của Nhà nước, của tập thể, của tổ chức… nhưng có loại thuộc quyền sở hữu hoặc quản lý của cá nhân.

- Cung cấp trái phép chất ma túy (trừ hành vi bán trái phép chất ma túy) cho người khác để họ sử dụng trái phép chất ma túy.

Đây là trường hợp người phạm tội có chất ma túy dưới bất kỳ nguồn nào như: mua được, xin được, được cho, được gửi giữ, nhặt được… rồi đem chất ma túy đó cung cấp cho người khác để họ sử dụng trái phép. Nếu bán chất ma túy đó cho người khác để họ sử dụng trái phép thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy.

- Chuẩn bị chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào (mua, xin, tàng trữ, sản xuất…) nhằm đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác.

- Tìm người sử dụng chất ma túy cho người tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy nhằm đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể của người họ

- Chuẩn bị phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào (mua, xin, tàng trữ, sản xuất…), nhằm dùng chúng để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác

Trường hợp phạm tội này người phạm tội không chuẩn bị chất ma túy mà chuẩn bị phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy và dùng các phương tiện, dụng cụ này để đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác.

- Các hành vi khác giúp người khác sử dụng trái phép chất ma túy như: cho người khác tiền, cho người khác vay tiền để người đó mua chất ma túy sử dụng trái phép, cho người khác tài sản, cho người khác vay tài sản không phải là tiền để người đó đổi lấy chất ma túy sử dụng trái phép; giúp người khác hút, hít trái phép chất ma túy; giúp người khác tiêm, chích trái phép chất ma túy…

Các dấu hiệu thuộc mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện hành vi phạm tội của mình do cố ý trực tiếp. Không có trường hợp nào do cố ý gián tiếp.

Mục đích của người phạm tội là dấu hiệu bắt buộc, tức là người phạm tội mong muốn đưa được chất ma túy vào cơ thể người khác với nhiều động cơ khác nhau nhưng chủ yếu là vì vụ lợi. Vì vậy, các cơ quan tiến hành tố tụng phải chứng minh mục đích của người phạm tội. Nếu không chứng minh được mục đích của người phạm tội là mong muốn đưa chất ma túy vào cơ thể của người khác thì không phải là phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, mà tùy trường hợp cụ thể người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma tuý; tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy; tội sử dụng trái phép chất ma túy…

Về khung hình phạt của tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được quy định, hướng dẫn tại Điều 255 Bộ luật hình sự 2015, cụ thể như sau:

1. Người nào tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Đối với 02 người trở lên;

c) Đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi;

d) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;

đ) Đối với người đang cai nghiện;

e) Gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

g) Gây bệnh nguy hiểm cho người khác;

h) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:

a) Gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên hoặc gây chết người;

b) Gây tổn hại cho sức khoẻ cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;

c) Gây bệnh nguy hiểm cho 02 người trở lên;

d) Đối với người dưới 13 tuổi.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Gây tổn hại cho sức khoẻ của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên;

b) Làm chết 02 người trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp cho mọi người hiểu rõ hơn những quy định của pháp luật về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, từ đó góp phần đấu tranh ngăn chặn đối với các loại tội phạm về ma túy nói riêng và các hành vi vi phạm pháp luật nói chung.

 Nguyễn Đức Hiếu