Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình được ban hành đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về xử lý vi phạm hành chính; tạo hành lang pháp lý hữu hiệu để đảm bảo công tác xử lý, xử phạt vi phạm hành chính; đồng thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Tuy nhiên, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực an ninh, trật tự, như: Bộ luật hình sự năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 2017, Luật Công an nhân dân năm 2018; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018; Luật Thi hành án hình sự năm 2019; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2019; Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019; Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2017 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2019; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2020; Luật Cư trú năm 2020; Luật Đầu tư năm 2020; Luật Phòng, chống ma túy năm 2021; … theo đó, một số chức danh có thẩm quyền xử phạt đã không còn được quy định hoặc thay đổi về tên gọi, nhiều hành vi vi phạm hành chính, mức xử phạt quy định tại Nghị định số 167/2013/NĐ-CP cần phải được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới này nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Bên cạnh đó, qua thực tiễn tổ chức thực hiện Nghị định số 167/2013/NĐ-CP đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc trong công tác xử lý vi phạm hành chính, như: một số hành vi chưa được quy định trong Nghị định hoặc quy định chưa rõ ràng, cụ thể gây khó khăn, lúng túng trong công tác xử lý vi phạm hành chính; nhiều hành vi vi phạm mức phạt tiền còn thấp, chưa có hình thức xử phạt bổ sung hoặc các biện pháp khắc phục hậu quả nên tính răn đe, giáo dục còn hạn chế.

Vì vậy, để đảm bảo phù hợp với các quy định mới của pháp luật, không trái với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, bảo đảm tính khả thi, tăng cường răn đe, giáo dục cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an phối hợp với Bộ Tư pháp xây dựng, rà soát, chỉnh sửa hoàn thiện Dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình (thay thế Nghị định số 167/2013/NĐ-CP) và đăng trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công an để lấy ý kiến, dự thảo Nghị định có một số nội dung mới, tiêu biểu như sau:

Về bố cục của dự thảo Nghị định:

Dự thảo Nghị định gồm 4 Chương, 82 điều, cụ thể như sau:

- Chương I - Những quy định chung: gồm 05 điều (từ Điều 1 đến Điều 5);

- Chương II - Hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả: gồm 04 Mục, 63 điều (từ Điều 6 đến Điều 68);

- Chương III - Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính: gồm 11 điều (từ Điều 69 đến Điều 79);

- Chương IV - Điều khoản thi hành: gồm 03 Điều (từ Điều 80 đến Điều 82).

Công an Bình Phước kiểm tra quán Bar, tháng 4/2021

Một số quy định mới của dự thảo Nghị định:

- Về vi phạm hành chính về an ninh, trật tự, an toàn xã hội

+ Bổ sung 02 Điều quy định về: Vi phạm quy định về họ, hụi, biêu, phường; vi phạm quy định về xây dựng, quản trị và vận hành Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú; trong đó quy định các hành vi vi phạm và các chế tài xử phạt tương ứng;

+ Bổ sung các hành vi vi phạm về: Để vật nuôi, cây trồng hoặc các vật khác xâm lấn lòng đường, vỉa hè, vườn hoa, sân chơi, đô thị, nơi sinh hoạt chung trong khu dân cư; vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; sử dụng tàu bay không người lái hoặc phương tiện bay siêu nhẹ chưa được đăng ký cấp phép bay hoặc tổ chức các hoạt động bay khi chưa có phép hoặc đã đăng ký nhưng điều khiển bay không đúng địa điểm, khu vực, tọa độ, giới hạn cho phép; báo thông tin giả, không đúng sự thật đến các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền; gọi điện thoại đến số điện thoại khẩn cấp 111, 113, 114, 115 hoặc đường dây nóng của cơ quan, tổ chức để quấy rối, đe dọa, xúc phạm; dâm ô đối với người dưới 16 tuổi mà không thuộc trường hợp bị truy cứu trách nhiệm hình sự; sàm sỡ, quấy rối tình dục; khiêu dâm, kích dục ở nơi công cộng; phun sơn, viết, vẽ, dán, gắn hình ảnh, nội dung lên tường, cột điện hoặc các vị trí khác tại khu vực dân cư, nơi công cộng, khu chung cư, nơi ở của công dân hoặc các công trình khác mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền;.... 

Công an TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước làm việc với đối tượng vi phạm pháp luật

 + Sửa đổi một số hành vi vi phạm như: Vi phạm quy định về trật tự công cộng, vi phạm về giữ gìn vệ sinh chung, vi phạm quy định về quản lý, sử dụng chứng minh nhân dân, vi phạm quy định về quản lý sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, pháo và đồ chơi nguy hiểm bị cấm, vi phạm các quy định về bảo vệ bí mật nhà nước,...

+ Bãi bỏ quy định về các hành vi: Thả diều, bóng bay, chơi máy bay, đĩa bay có điều khiển từ xa hoặc các vật bay khác ở khu vực sân bay; tổ chức, tạo điều kiện cho người khác kết hôn với người nước ngoài trái thuần phong mỹ tục hoặc trái với quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng tới an ninh, trật tự, an toàn xã hội; sản xuất, nhập khẩu, buôn bán đèn trời;…

+ Về mức xử phạt: Nâng mức phạt tiền đối với các hành vi vi phạm: đốt và thả đèn trời quy, giữ gìn vệ sinh chung, đăng ký và quản lý cư trú, quy định về quản lý, sử dụng chứng minh nhân dân, quy định về quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự,…

+ Về biện pháp khắc phục hậu quả: Bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm quy định về trật tự công cộng, vi phạm quy định về đăng ký, quản lý cư trú,…

- Vi phạm hành chính về phòng, chống tệ nạn xã hội, quy định xử phạt vi phạm hành chính về phòng, chống và kiểm soát ma tuý; hành vi mua dâm; hành vi bán dâm; hành vi khác có liên quan đến mua dâm, bán dâm; hành vi lợi dụng kinh doanh, dịch vụ để hoạt động mua dâm, bán dâm; hành vi đánh bạc trái phép:

+ Bổ sung quy định xử phạt đối với các hành vi: Sử dụng trái phép thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện; mua, bán khiêu dâm, kích dục; chủ sở hữu, người quản lý máy trò chơi điện tử, chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh trò chơi điện tử hoặc các cơ sở kinh doanh, dịch vụ khác thiếu trách nhiệm để xảy ra hoạt động đánh bạc ở cơ sở do mình quản lý; tổ chức cai nghiện ma túy tự nguyện khi chưa được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp giấy phép hoạt động; cho mượn, cho thuê, chuyển nhượng hoặc sử dụng giấy phép hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện vào các mục đích khác; thực hiện cai nghiện ma túy vượt quá phạm vi hoạt động được ghi trong giấy phép hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện.

+ Bãi bỏ quy định hành vi: Dẫn dắt, dụ dỗ hoạt động mua dâm, bán dâm quy (lý do trùng với hành vi “Môi giới mua dâm, bán dâm”);

+ Về mức xử phạt: Nâng mức phạt tiền đối với hành vi bán dâm, mua dâm.

+ Về biện pháp khắc phục hậu quả: Bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với một số hành vi vi phạm.

- Vi phạm hành chính về phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ:

+ Bổ sungquy định xử phạt đối với các hành vi: Cơ quan, tổ chức kinh doanh bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc không bán bảo hiểm cháy, nổ cho bên mua khi bên mua đã đáp ứng các yêu cầu về an toàn cháy, nổ; mang chất, hàng nguy hiểm về cháy nổ trái phép vào nơi tập trung đông người,... 

+ Sửa đổi các hành vi vi phạm quy định về: Ban hành, phổ biến và tổ chức thực hiện quy định, nội quy về phòng cháy và chữa cháy, quy định về kiểm tra an toàn phòng cháy và chữa cháy, quy định về thoát nạn trong phòng cháy và chữa cháy,... 

+ Bãi bỏ quy định về hành vi: Kinh doanh bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc không có biện pháp đề phòng, hạn chế tổn thất cho đối tượng tham gia bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc theo quy định; cơ sở thuộc diện phải mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc không tách riêng hợp đồng phần bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc trong hợp đồng bảo hiểm trọn gói theo quy định vì không phù hợp.

+ Về mức xử phạt: Nâng mức phạt đối với các hành vi vi phạm: về phòng cháy và chữa cháy trong quản lý, bảo quản và sử dụng chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; phòng cháy và chữa cháy trong sản xuất, kinh doanh chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; quy định trong vận chuyển chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; về phòng cháy và chữa cháy trong thiết kế, lắp đặt, quản lý, sử dụng điện;…

- Vi phạm hành chính về phòng, chống bạo lực gia đình:

+ Bỏ dấu hiệu “dẫn đến hậu quả nghiêm trọng” đối với hành vi “biết hành vi bạo lực gia đình, có điều kiện ngăn chặn mà không ngăn chặn dẫn đến hậu quả nghiêm trọng” do không có căn cứ xác định thế nào là hậu quả nghiêm trọng dẫn đến khó khăn trong xử lý;

+ Về mức phạt: Nâng mức phạt đối với các hành vi vi phạm quy định theo hướng tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi bạo lực gây ra đối với nạn nhân để có tác dụng giáo dục, răn đe hiệu quả hơn;

+ Bổ sung một số biện pháp khắc phục hậu quả tại một số hành vi vi phạm, gồm: Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định; buộc trả lại số lợi bất chính thu được; buộc xin lỗi công khai.

- Về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính:

+ Sửa đổi thẩm quyền xử phạt đối với các chức danh trong Công an nhân dân, như: Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông đường thủy thành Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông; Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ thành Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu; Cục trưởng Cục Theo dõi thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thành Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự tại cộng đồng; Cục trưởng Cục An ninh kinh tế tổng hợp thành Cục trưởng Cục An ninh kinh tế; Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Cảnh sát giao thông đường thủy thành Trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Cảnh sát giao thông;…

+ Bổ sung thẩm quyền xử phạt đối với các chức danh, thuộc các lực lượng: Công an nhân dân; Bộ đội biên phòng; Cảnh sát biển, Hải quan, Kiểm lâm Quản lý thị trường (Trưởng phòng An ninh đối ngoại; Trưởng phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao;...);

+ Bỏ thẩm quyền xử phạt đối với các chức danh không còn phù hợp (Cục trưởng Cục An ninh thông tin, truyền thông; Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao; Giám đốc Sở Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy).

Trên đây là một số điểm mới của dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa  cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, hy vọng rằng, qua bài viết này, tác giả đã phần nào truyền tải được những nội dung mới, quan trọng để bạn đọc, đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân công tác tại các đơn vị có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính nghiên cứu và góp ý xây dựng nghị định khách quan, minh bạch, dân chủ bảo đảm nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa.

Xuân Quynh